Σ’ αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη που όλοι ζούμε τον τελευταίο καιρό, πολύς λόγος γίνεται για τον COVID-19 και το θηλασμό και ειδικότερα για το θηλασμό του νεογέννητου μωρού από μητέρα θετική στον ιό.

Αν και για το θηλασμό μεγαλύτερου μωρού όλοι συμφωνούν ότι δεν αντενδείκνυται και μπορεί να συνεχιστεί με την τήρηση όλων των μέτρων προφύλαξης μετάδοσης του ιού από τη μητέρα, για το θηλασμό του νεογέννητου οι γνώμες των ειδικών διίστανται.

Συγκέντρωσα λοιπόν σ’ αυτό το άρθρο κάποιες από τις ανακοινώσεις που έκαναν σχετικά με το θέμα, διεθνείς οργανισμοί και ενώσεις επαγγελματιών υγείας του εξωτερικού με παγκόσμια αναγνώριση, ελπίζοντας να διαφωτίσω λίγο το ζητούμενο.

Έχω μεταφράσει μόνο τα σημεία του άμεσου ενδιαφέροντός μας, όμως ακριβώς από κάτω παρατίθεται η αρχική πηγή στην οποία μπορεί όποιος θέλει να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες.

Επειδή νέες πληροφορίες για τον ιο αναδύονται συνεχώς και η γνώση εξελίσσεται, πολλές από τις ανακοινώσεις επικαιροποιούνται ανάλογα με τις εξελίξεις.

Οπότε έχετε υπόψη σας ότι κάποια από αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω μπορεί να διαφοροποιηθούν στο άμεσο μέλλον.

Στο τέλος παραθέτω τις ανακοινώσεις της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρίας και της Ελληνικής Εταιρίας Περιγεννητικής Ιατρικής, βάση των οποίων γίνονται οι χειρισμοί δυστυχώς στη χώρα μας.

Υπάρχουν ακόμα πολλά να μάθουμε για τον νέο ιο. Ωστόσο, ξέρουμε πια καλά ένα πράγμα: ότι ο θηλασμός προστατεύει το μωρό από μια πληθώρα ιογενών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού.

Το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα και πολλούς άλλους ανοσολογικούς παράγοντες. Η ανωτερότητα του μητρικού γάλακτος και η προστασία που δίνει στο μωρό είναι πια πολύ καλά τεκμηριωμένες.

Οι επαγγελματίες υγείας θα έπρεπε στην παρούσα φάση, και σύμφωνα με τον ΠΟΥ, να ενθαρρύνουν τις COVID-19 θετικές μητέρες να θηλάσουν τα μωρά τους ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, να αντλούν το γάλα τους, παίρνοντας όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις, για να εδραιώσουν και να διατηρήσουν την παραγωγή τους κι αυτό το γάλα να δίνεται στα μωρά.

WORLD HEALTH ORGANISATION (WHO) – ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΠΟΥ)

Μπορούν οι γυναίκες θετικές στον COVID-19 να θηλάσουν;

Ναι. Οι γυναίκες με COVID-19 μπορούν να θηλάσουν εάν το επιθυμούν. Θα πρέπει να:

  • Τηρούν τους κανόνες αναπνευστικής υγιεινής κατά τη διάρκεια του θηλασμού και να φορούν μάσκα αν είναι δυνατόν
  • Πλένουν τα χέρια τους πριν και μετά την επαφή με το μωρό τους
  • Καθαρίζουν και απολυμαίνουν όλες τις επιφάνειες που έχουν αγγίξει

Μπορώ να αγγίξω και να κρατήσω το νεογέννητο μωρό μου εάν νοσώ από Covid-19;

Ναι. Η στενή επαφή και ο αποκλειστικός θηλασμός βοηθάει το μωρό να αναπτυχθεί. Θα πρέπει να σας υποστηρίξουν για τα ακόλουθα:

  • Να θηλάσετε, τηρώντας τους κανόνες αναπνευστικής υγιεινής
  • Να κρατήσετε το μωρό σας σε επαφή δέρμα με δέρμα και
  • Να κάνετε συγκατοίκηση με το μωρό

Θα πρέπει να πλένετε τα χέρια σας πριν και μετά την επαφή με το μωρό σας και να διατηρείτε όλες τις επιφάνειες καθαρές.

https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-on-covid-19-pregnancy-childbirth-and-breastfeeding?fbclid=IwAR1CNW2hhODXhgGXG5x4z7CyabbwIPr1IGPuxLebYCovo0ikQYObpvHtzPo

ACADEMY OF BREASTFEEDING MEDICINE – ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ

Στο σπίτι

Η μητέρα με επιβεβαιωμένο COVID-19, ή που έχει συμπτώματα και είναι υπό παρακολούθηση, θα πρέπει να παίρνει όλες τις προφυλάξεις για την αποφυγή μετάδοσης του ιού στο μωρό της, δηλαδή να πλένει τα χέρια της πριν ακουμπήσει το μωρό και να φοράει μάσκα όταν το θηλάζει.

Εάν η μητέρα αυτή αντλεί γάλα, θα πρέπει να πλένει τα χέρια της πριν πιάσει το θήλαστρο και να ακολουθεί όλες τις οδηγίες για τον σωστό καθαρισμό του μετά από κάθε χρήση.

Εάν είναι δυνατόν, φροντίστε να υπάρχει στο σπίτι κάποιος υγιής που θα φροντίζει και θα ταΐζει το μωρό σας με το αντλημένο γάλα.

Τα άτομα με επιβεβαιωμένο COVID-19 θα πρέπει να μένουν χωριστά από τα άλλα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του μωρού, εκτός από τη διάρκεια του θηλασμού.

Ιδανικά, στο σπίτι υπάρχει κάποιος υγιής που φροντίζει για τις ανάγκες του μωρού, συμπεριλαμβανομένου του ταΐσματος με αντλημένο γάλα.

Η μητέρα θα πρέπει να ακολουθεί τις οδηγίες προφύλαξης που αναφέρθηκαν παραπάνω για τουλάχιστον 5-7 μέρες, μέχρι ο βήχας και τα άλλα αναπνευστικά συμπτώματα να έχουν βελτιωθεί σημαντικά.

Στο νοσοκομείο:

Η επιλογή του θηλασμού ή μη, είναι της μητέρας και της οικογένειας.

Εάν η μητέρα είναι καλά, αλλά έχει εκτεθεί στον ιο ή είναι υπό παρακολούθηση με ήπια συμπτώματα, το να θηλάσει είναι μια πολύ λογική επιλογή και είναι εύκολο να μειωθούν οι πιθανότητες να κολλήσει το μωρό εάν η μητέρα χρησιμοποιεί μάσκα, νοσοκομειακή ρόμπα και πλένει καλά τα χέρια της.

Εάν η μητέρα είναι επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19, μπορεί η ανησυχία να είναι μεγαλύτερη, αλλά και πάλι είναι λογική η επιλογή του θηλασμού.

Ο περιορισμός της έκθεσης του μωρού στις εκκρίσεις του αναπνευστικού της μητέρας μπορεί να απαιτεί περισσότερη προσοχή, ανάλογα με την κατάσταση της μητέρας.

Υπάρχουν δύο επιλογές κατά τη διάρκεια της παραμονής στο νοσοκομείο για την μητέρα και το μωρό:

  1. Roomingin (μητέρα και μωρό μένουν στο ίδιο δωμάτιο χωρίς άλλους ασθενείς) όπου το μωρό μένει στην κούνια του 2 μέτρα μακριά από το κρεβάτι της μητέρας και η μητέρα παίρνει όλα τα μέτρα προφύλαξης για την αποφυγή μετάδοσης του ιού στο μωρό, δηλαδή πλένει τα χέρια της πριν πιάσει το μωρό και φοράει μάσκα τόσο όταν το πιάνει, όσο και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ιδανικά, μέσα στο δωμάτιο υπάρχει κι άλλος ένας υγιής ενήλικας ο οποίος φροντίζει το μωρό.
  • Προσωρινός αποχωρισμός – πρωταρχικά επειδή η μητέρα νοσεί από COVID-19 και χρειάζεται ιατρική φροντίδα η ίδια. Οι μητέρες που έχουν πρόθεση να ξεκινήσουν ή να συνεχίσουν το θηλασμό θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αντλούν το γάλα τους ώστε να εδραιώσουν ή να διατηρήσουν την γαλουχία. Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να τους παρέχεται η κατάλληλη αντλία. Πριν την άντληση, οι μητέρες θα πρέπει να πλένουν καλά τα χέρια τους. Μετά την κάθε άντληση, όλα τα τμήματα της αντλίας που έρχονται σε επαφή με το γάλα θα πρέπει να πλένονται σχολαστικά και να αποστειρώνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Το αντλημένο γάλα θα πρέπει να δίνεται στο μωρό από κάποιον υγιή φροντιστή.

https://www.bfmed.org/abm-statement-coronavirus?fbclid=IwAR3R7hzhveklQrY7kpEJ6TF9qdxcqTSPGNwfJjZFJLFWtkjrl2PjmgzHhQo

UNICEF

Είναι ασφαλές να θηλάσει μια μητέρα που νοσεί από COVID-19;

Με δεδομένα τα οφέλη του θηλασμού και την μηδαμινή συμβολή του μητρικού γάλακτος στην μεταφορά άλλων αναπνευστικών ιών, η μητέρα μπορεί να συνεχίσει να θηλάζει ενώ παίρνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις.

Για τις μητέρες που έχουν συμπτώματα αλλά είναι αρκετά καλά για να θηλάσουν, αυτό σημαίνει να φορούν μάσκα όταν βρίσκονται κοντά στο μωρό (και κατά τη διάρκεια του θηλασμού), να πλένουν τα χέρια τους πριν και μετά την επαφή με το μωρό (και πριν και μετά το θηλασμό) και να καθαρίζουν και απολυμαίνουν τις επιφάνειες.

Εάν η μητέρα δεν είναι αρκετά καλά για να θηλάσει, θα πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε να αντλεί το γάλα της και να το δίνει στο μωρό με ποτηράκι ή κουτάλι, καθώς θα τηρεί τα ίδια μέτρα προφύλαξης.

https://www.unicef.org/stories/novel-coronavirus-outbreak-what-parents-should-know#advice-breastfeeding

CENTER OF DISEASE CONTROL AND PREVENTION (CDC) – ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Επαφή μητέρας και μωρού

Δεν είναι γνωστό αν τα νεογέννητα που νοσούν από COVID-19 έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.

Για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού από τη μητέρα στο νεογνό, τα ιδρύματα ίσως θα πρέπει να εφαρμόσουν τον προσωρινό αποχωρισμό (διαφορετικά δωμάτια) της μητέρας που νοσεί, ή είναι υπο παρακολούθηση, από το μωρό της, μέχρι οι προφυλάξεις σε σχέση με τη μετάδοση να σταματήσουν όπως περιγράφεται εδώ:  Interim Considerations for Disposition of Hospitalized Patients with COVID-19.

Προβληματισμοί σε σχέση με τον προσωρινό αποχωρισμό:

  • Τα οφέλη και οι κίνδυνοι από τον προσωρινό αποχωρισμό της μητέρας από το μωρό της, θα πρέπει να συζητούνται με την μητέρα και την ομάδα επαγγελματιών υγείας που την παρακολουθεί.
  • Ένα ξεχωριστό δωμάτιο θα πρέπει να είναι διαθέσιμο για το μωρό, ενόσω βρίσκεται υπό παρακολούθηση. Θα πρέπει να περιοριστούν οι επισκέψεις, με μόνη εξαίρεση την επίσκεψη από έναν υγιή γονέα ή φροντιστή. Οι επισκέπτες θα πρέπει να φορούν ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό (PPE), συμπεριλαμβανομένων ρόμπας, γαντιών, μάσκας και προστασίας για τα μάτια.
  • Η απόφαση για την διακοπή του αποχωρισμού θα πρέπει να παίρνετε ανά περίπτωση, με συμβουλευτική από την ομάδα γιατρών, λοιμωξιολόγων, κλπ. Στην απόφαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η σοβαρότητα της ασθένειας, τα συμπτώματα και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων για τον ιο.
  • Εάν εφαρμόζεται συγκατοίκηση του νεογέννητου με την άρρωστη μητέρα του, λόγω επιθυμίας της μητέρας ή λόγω χωροταξικού περιορισμού του ιδρύματος, το νοσοκομείο θα πρέπει να παίρνει μέτρα για να μειωθεί η έκθεση του μωρού στον ιο:
  • Θα μπορούσε να τοποθετηθεί μια κουρτίνα ανάμεσα στη μητέρα και το μωρό και αυτό να παραμένει σε απόσταση 2 μέτρων από την άρρωστη μητέρα του.
  • Εάν δεν υπάρχει άλλος υγιής ενήλικας που να μπορεί να φροντίσει το μωρό, η μητέρα με επιβεβαιωμένο COVID-19 θα πρέπει να φορά μάσκα και να πλένει καλά τα χέρια της πριν από κάθε θηλασμό ή άλλη στενή επαφή με το μωρό της. Η μάσκα θα πρέπει να παραμένει στη θέση της καθόλη την διάρκεια επαφής με το μωρό. Αυτές οι πρακτικές θα πρέπει να συνεχίζονται για όσο διάστημα η μητέρα παραμένει στο νοσοκομείο.

Θηλασμός

  • Κατά τη διάρκεια του προσωρινού αποχωρισμού, οι μητέρες που θέλουν να θηλάσουν θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αντλούν το γάλα τους για να εδραιώσουν και να διατηρήσουν την παραγωγή τους. Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να τους προσφέρεται η κατάλληλη αντλία. Πριν την άντληση, οι μητέρες θα πρέπει να πλένουν καλά τα χέρια τους. Μετά την άντληση, όλα τα μέρη της αντλίας που έρχονται σε επαφή με το γάλα, θα πρέπει να πλένονται σχολαστικά και να αποστειρώνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Αυτό το αντλημένο γάλα θα δίνεται στο μωρό από έναν υγιή φροντιστή.
  • Εάν η μητέρα και το μωρό συγκατοικούν στο ίδιο δωμάτιο, και η μητέρα επιθυμεί να θηλάσει, θα πρέπει να φοράει μάσκα και να πλένει καλά τα χέρια της πριν από κάθε θηλασμό.

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/inpatient-obstetric-healthcare-guidance.html

Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη τροφή για τα μωρά.

Ωστόσο, πολλά μας είναι ακόμα άγνωστα για τον COVID-19. Το αν θα αρχίσει ή θα συνεχίσει μια μητέρα να θηλάζει, θα πρέπει να συναποφασίζεται με την οικογένειά της και τους επαγγελματίες υγείας.

Καθώς ο ιός μεταδίδεται και από ανθρώπους χωρίς συμπτώματα, η θηλάζουσα μητέρα θα πρέπει να παίρνει όλες τις δυνατές προφυλάξεις για να αποφύγει την μετάδοση του ιού στο μωρό της.

Αυτό περιλαμβάνει το πλύσιμο των χεριών πριν πιάσει το μωρό της και την εφαρμογή μάσκας καθώς θηλάζει.

Εάν η μητέρα αντλεί γάλα με ηλεκτρική ή χειροκίνητη αντλία, θα πρέπει να πλένει τα χέρια της πριν πιάσει τα διάφορα μέρη της αντλίας και να ακολουθεί όλες τις οδηγίες για τον καθαρισμό της μετά την χρήση.

Εάν η μητέρα έχει συμπτώματα, καλύτερα να αναλάβει κάποιος υγιής να ταΐζει το αντλημένο γάλα στο μωρό.

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/need-extra-precautions/pregnancy-breastfeeding.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fcoronavirus%2F2019-ncov%2Fprepare%2Fpregnancy-breastfeeding.html

LA LECHE LEAGUE INTERNATIONAL (LLLI)

Το γάλα των μητέρων που προσβλήθηκαν λίγο πριν από τον τοκετό και στη συνέχεια αρχίσουν να θηλάζουν και εκείνων που προσβάλλονται κατά την περίοδο του θηλασμού περιέχει συγκεκριμένα εκκριτικά αντισώματα IgA και πολλούς άλλους σημαντικούς ανοσολογικούς παράγοντες για την προστασία των βρεφών που θηλάζουν και την ενίσχυση των ανοσολογικών αντιδράσεών τους.

Σε αυτό το χρονικό διάστημα, αυτοί οι ανοσολογικοί παράγοντες βοηθούν τον οργανισμό των βρεφών να ανταποκριθεί πιο αποτελεσματικά στην έκθεση και τη λοίμωξη.

Η εφαρμογή ορθών πρακτικών υγιεινής συμβάλλει επίσης στη μείωση της μετάδοσης του ιού.

Εάν μια μητέρα που θηλάζει νοσήσει, είναι σημαντικό να μην διακόψει τον άμεσο θηλασμό.

Το μωρό έχει ήδη εκτεθεί στον ιό από τη μητέρα ή / και την οικογένεια και θα επωφεληθεί περισσότερο από τον συνεχιζόμενο άμεσο θηλασμό.

https://www.llli.org/cornavirus6/

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Το νεογνό μεταφέρεται άμεσα, με τη δική του θερμοκοιτίδα σε ειδικό χώρο στη ΜΕΝΝ, όπου σε περίπτωση επιβεβαίωσης της COVID-19 λοίμωξης της λεχωίδας, θα παραμείνει για 14 ημέρες.

Αν και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω μητρικού γάλακτος, αντενδείκνυται ο θηλασμός λόγω έκθεσης του νεογνού στις αναπνευστικές εκκρίσεις της μητέρας.

Στη περίπτωση που η μητέρα επιθυμεί να θηλάσει προτείνουμε, για τη διατήρηση γαλουχίας, τη χρήση θηλάστρου με απόρριψη του γάλακτος και έναρξη θηλασμού μόλις βεβαιωθούμε ότι η μητέρα είναι PCR (-) (2 δείγματα) και εφόσον έχει διακοπεί ή ολοκληρωθεί η θεραπεία της μητέρας.

Εναλλακτικά, η ΕΝΛ μπορεί κατά περίπτωση να εξετάσει τη χορήγηση του μητρικού γάλακτος από νοσηλεύτρια-φροντιστή εφόσον είναι εφικτή η τήρηση αποστείρωσης του δοχείου μεταφοράς του μητρικού γάλακτος.

http://www.perinatal.gr/

https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/mdcongress/assets/wp/uploads/2020/03/%CE%94%CE%99%CE%91%CE%A7%CE%95%CE%99%CE%A1%CE%99%CE%A3%CE%97-%CE%9D%CE%95%CE%9F%CE%93%CE%9D%CE%9F%CE%A5-%CE%9C%CE%97%CE%A4%CE%95%CE%A1%CE%91%CE%A3-COVID-19-.pdf

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΟΓΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

Μητρικό γάλα

• Εάν η μητέρα έχει επιβεβαιωμένο αποτέλεσμα SARS-CoV-2 και δεν εμφανίζει συμπτώματα ή

• βρίσκεται στη διαδικασία ανάρρωσης είτε

• βρίσκεται σε αναμονή του αποτελέσματος για SARS-CoV-2

τότε προτιμώμενη επιλογή αποτελεί ο θηλασμός και η από κοινού νοσηλεία της μητέρας και του νεογνού στο ίδιο δωμάτιο απομόνωσης.

Η μητέρα επιβάλλεται να ακολουθήσει αυστηρά μέτρα πρόληψης της μετάδοσης του ιού (αποφεύγει τα φιλιά στο παιδί, προστατεύει το νεογνό από τις εκκρίσεις του αναπνευστικού, φορά μάσκα, πλένει σχολαστικά τα χέρια της πριν τη σίτιση, δεν δέχονται επισκέψεις).

Εάν το νεογνό παραμείνει σε rooming in, η κούνια του θα βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρων από τη μητέρα.

Εάν η μητέρα αντλεί το γάλα της με χειροκίνητη ή ηλεκτρική αντλία επιβάλλεται το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών και ο σχολαστικός καθαρισμός της αντλίας πριν και μετά τη χρήση, καθώς και ο καθαρισμός των δοχείων αποθήκευσης του γάλακτος σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αποστειρωμένα δοχεία μιας χρήσης.

Το γάλα προτείνεται να χορηγείται από άλλο πρόσωπο πέραν της μητέρας.

• Εάν η μητέρα εμφανίζει σοβαρά συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού (με πυρετό, βήχα και αναπνευστικές εκκρίσεις), το νεογνό θα πρέπει να νοσηλεύεται απομονωμένο από τη μητέρα προσωρινά, εν αναμονή του αποτελέσματος του real- time PCR (RT-PCR) για SARS-CoV-2 της μητέρας. Επί θετικού αποτελέσματος απομόνωση του νεογνού από τη μητέρα και παρακολούθηση αυτού ανάλογα της κλινικής του κατάστασης

http://www.neognologiki.gr/

http://www.neognologiki.gr/docs/covid-19.pdf

Διαβάστε κι αυτό: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0890334420917102

Μετάφραση – Επιμέλεια – Σχολιασμός

Βίκυ Φαρδογιάννη
Πιστοποιημένη Σύμβουλος θηλασμού IBCLC

Αφήστε μια απάντηση